جلای قلب
بدان و آگاه باش: خداوند یگانۀ بیهمتا بندگانش را دوست دارد و هر که بندگان خداوند را دوست بدارد، بیشک او را درک کرده است.
خطاهای تو، باعث کدورت قلب و عدم احساس وجود مقدّس خداوند میشود. خودت، خطاهایت را ارزیابی کن.
چون بندگان خداوند را بیجواب میگذاری، در حالیکه توانایی پاسخ به خواستههای آنان را داری و آنان را با خواسته هایشان رها میکنی، در واقع به جنبهای از وجودت که جایگاه عشق است، پشت کرده و عشق را بیجواب میگذاری.
بیاموز که همواره عشق را جستجو کنی و قبل از هر عملی کارهایت را با معیار عشق بسنجی تا بتوانی قلبت را جلا داده و عشق را پرورش دهی.
چرا اشتیاق؟
اگر میخواهی با پروردگارت یکی شوی، باید از «خود» بگذری. برای گذشتن از «خود»، گاهی لازم است، تا پای جان پیش روی .
رهروی بدون اشتیاق و اشتیاق بدون گذشتن از هرآنچه برای تو دلبستگی میآورد، امکانپذیر نیست. پس بیاموز که از دلبستگیها رها شوی و خود را به دوست سپاری.
عاشقانه زیستن
راه عاشقانه زیستن را بیاموز. برای عاشقانه زیستن زندگی کن. از خودخواهی بپرهیز و همواره به یاد خدا باش. بدان انسانها با عشق و محبّت سازگارترند.
از عشق غافل نباش و همواره به یاد داشته باش، هر کاری را به نیّت رضای دوست انجام دهی.
بخشش قلبی
بدان و آگاه باش: برای عشقورزیدن، بایستی از صمیم قلب انسانها را دوست داشته باشی.
البتّه این که در عمل سعی کنی مثبت بوده و خدمت کنی، خوب است ولی کافی نیست.
عشق را از قلب بیان کن، نه تنها از دستها. در راه عشق، هر مصیبتی را به جان بخر تا زلال شوی.
با تنبیه کردن، میرنجانی و با رنجاندن، زلال شدن تو به تأخیر میافتد.
نتیجۀ مطلوب
راه رهروی، راه عشق و بخشش است. چون عشق میورزید، خود را ازخود رها کرده و تنها برای رضای دوست زندگی میکنید. از هر چه مربوط به شماست، چشمپوشی کرده و تنها رضای او را میجوئید.
بدانید: قضاوت زودهنگام، شما را به رنج و حرمان میافکند. پس به رضای دوست بیندیشید و از قضاوتها پرهیز کنید. سکوت و عشق را با هم بیامیزید، تا نتیجۀ مطلوبی عایدتان شود.
وسوسۀ نفس
همانا انسان در هنگام وسوسۀ نفس دچار مشکل شده و آنطور که شایسته است، نمیتواند بر نفس خود غلبه کند. چنانچه بیاموزید، نفس را به خدمت کمال آورده و از نفس مرکبی برای وصل دوست بسازید، بهترین طریق زیستن را برگزیدهاید.
اگر توانستهای، تا حدودی به نفست غلبه کنی، پس باید در این طریق مسیر رو به کمال را بپیمایی و از آنچه بین تو و پروردگارت جدایی میاندازد، دوری کنی. در مسیر کمال همواره رو به جلو برو. چشم به آینده داشته باش و هر لحظه را گرامی بدار.
بدان: آنچه بین تو و خدایت فاصله میاندازد، برای تو باعث عقب رفتن و از دست دادن زمان میشود. پس از زمان بیشترین بهره را برده و هر لحظه به خدایت نزدیکتر شو و همواره به یاد داشته باش، نفس خود را به طرق مختلف به تو مینمایاند. از آن پرهیز کن و تنها خدا را در نظر داشته باش که این بهترین طریق وصل دوست است.
بیراهه
راه خدا، راه عشق است. در مسیر عشق، همواره بیراهههایی وجود دارد. از بیراههها پرهیز کنید و تنها او را بجوئید.
برای عاشقانه زیستن و طیّ مسیر کمال همواره به یاد داشته باشید: آنچه انجام دهید، بی هیچ دغدغهای شما را به سوی حق رهنمون خواهد شد، تنها به این شرط که آن را با اخلاص کامل و تنها به نیّت رضایت دوست انجام دهید.
صید دلها
یک رهرو هرگز از چیزی دلخور و رنجیدهخاطر نمیشود. رهروی از خود گذشتن تنها برای رضای دوست است. هر چه امتحان تو سنگینتر باشد، هر چه گذشت برایت مشکلتر باشد و هر چه از کسی آزردهخاطر و رنجیدهتر باشی، گذشت برایت امتیاز بزرگتری محسوب شده و البتّه تو را به معبودت نزدیکتر خواهد کرد.
بیاموز، همواره به رضای دوست بیندیشی. بیاموز، تنها به فکر صید دلها باشی و رضایت خاطر بندگان خدا را فراهم کنی تا بتوانی از امتحانات سربلند بیرون آیی.
در بند «خود»
راه رهروی، راه پیوسته رفتن، از راه بازنایستادن و تلاش بیوقفه است. برای رسیدن به دوست باید خطر کنی. از «خود» بگذری و هرگز هیچ موجودی را نیازاری.
چنانچه باعث رنجش و آزار انسانی شوی، راه خود را دورتر کرده و از منزل دور خواهی افتاد. برای فدا کردن و فنا کردن خود و رها شدن از منیّتها، چارهای جز احقاق حقّ دیگران و گردن نهادن به فرمان پروردگار نداری. در غیر این صورت خود تو در بند «خود» مانده و مقصد دور و بعید خواهد نمود.
گام بلند
انسانها همواره منافعشان را جستجو میکنند و به هر پدیده و ماجرایی از دیدگاه منافع شخصی خودشان مینگرند.
چنانچه بیاموزید، در اتّفاقات و جریانها، منافع و سود دیگران را نیز در نظر گرفته و منافع آنها را به خودتان ترجیح دهید، گامی بلند به سوی رهایی و رستگاری برداشتهاید.
اگر انسانی در ناآگاهی به سر برده و بر اساس آن عمل میکند، او را طرد نکرده و از او برای خودتان هیولایی نسازید. بلکه بکوشید، به انسانها به دیدۀ جلوۀ روی دوست نگریسته و عشق را سرلوحۀ اعمالتان قرار دهید.
واسطه
بدان: آنگاه که انسانی را دعا میکنید و یا مورد تحسین و ستایش قرار میدهید، به نیّتهایتان توجّه کنید.
اگر با ستایش انسانی، راهی به سوی دوست مییابید، البتّه میتواند شما را هدایتگر بوده و برای شما باعث کمال و نزدیکی به پروردگارتان باشد.
ولی اگر به آن درجه از درک و تعالی رسیدهاید که برای راهیافتن به سوی پروردگار نیازی به واسطۀ هیچ انسانی ندارید، برای شما امتیاز بزرگی محسوب شده و میتوانید مستقیما و بدون واسطه به درگاه دوست راه یابید و خداوند شما را پاسخگو خواهد بود.که تنها او شایستۀ پرستش و بندگی است.
مقصد غایی
هر چه تو را از دوست جدا میکند، در خود فرورفتن و به خود پرداختن است. آنگاه که قصد نزدیک شدن به پروردگار را داری، البتّه خداوند تو را هدایت خواهد کرد.
تکنیکهای مختلفی که در مسیر عشق با آنها برخورد میکنید، اگر چه هر کدام از راه جداگانه و مجزّایی به مقصد میرسند ولی مقصد غایی همۀ آنها یکی است. بین آنها جدایی نبوده و ضدّ هم نمیباشند.
تکنیکهای مختلف در جزئیّات تفاوت داشته ولی در اصول و کلیّات همانندی و یکسانی دارند.
وقت معیّّّّّن
هر چه از دوست طلب کنی، البتّه تو را نصیبی از رحمت پروردگار خواهد بود.
بدان و آگاه باش: آنگاه که خدا را میخوانی و خود را به او میسپاری، بهترین طریق را برای زیستن برگزیدهای.
بدان: خداوند هر چیز را به وقت معیّن به بندگانش عطا میکند. تنها او از دلها آگاه است و تنها اوست که همواره با شماست. پس بیاموزید که همواره خدا را جستجو کرده و به قلبهایتان رجوع کنید.
جلای دل
هنگامی که ذکری را بر زبان میرانی یا در دل تکرار میکنی، آن ذکر هر چه که باشد، تو را به هدفت نزدیک میکند. ذکر اسماء مقدّس خداوند، دل را جلا میبخشد و تو را به دوست پیوند میدهد.
اگر هنگام ذکر، دل را به خدا سپاری، و آن را با تمام وجود ادا کنی، تو را به هدفت نزدیک کرده و برای تو پیشرفت محسوب میشود. بسته به این که به کجا میخواهی بروی، فرصت را غنیمت شمرده و از آن برای پیشرفت استفاده کن. هر چه وقت داری، به خدا نزدیک شو که این بهترین طریق زیستن است.
دنیای فانی
همچنانکه خود را به خدا میسپارید و از خداوند مدد میطلبید، بدانید و آگاه باشید: برخورداری از نعمات پروردگار، برای رسیدن به زندگی مطلوب، البتّه میتواند برای شما مفید بوده و شما را به آسایش و رفاه نزدیک کند.
ولی بدانید: زندگانی دنیا فانی و کوتاه است و شما را منزلگاه ابدی در جوار رحمت دوست خواهد بود.
بدانید: خداوند برای شما جایگاهی بسیار والا و زندگانیای به مراتب پربارتر مهیّا نموده است.
پس خود را برای آنچه شما را بدان وعده مینماید، آماده نموده و از غرق شدن در دنیا بپرهیزید که این برای شما بهتر است.