تلاش جدّی
انسانها از طرق مختلف راهی به سوی پروردگارشان می‌یابند.
هرگز بی آنکه مطالعه کنی، تصمیمی اتّخاذ نکن. زیرا انسانها همواره بر سر دوراهیها راهی را برمی‌گزینند که برای آنها، رسیدن به مقصود را آسانتر و سهل تر می‌کند.
پس اگر مقصد تو سیر الی الله است، برای رسیدن به مقصد باید تلاش کنی و این تلاش را در هر راهی که می‌توانی انجام بده.
بدان و آگاه باش: اگر راه خود را به سوی پروردگارت هموار کنی، آنگاه وصل پروردگار برایت میسّر خواهد شد و این نخواهد شد مگر با تلاش و پشتکار خودت.
پس بیاموز که با مطالعه و تحقیق و تفحّص، خود را به پروردگارت نزدیک ساخته و رو به سوی خداوند آوری.
مسیر شیرین
همچنانکه مسیر دشوار و شیرین تکامل را می‌پیمایی، به یاد داشته باش که هر اندازه تلاش و مشقّت تو بیشتر باشد، دستاوردهایت نیز بیشتر و البتّه بسیار گواراتر خواهد بود.
بیاموز که همواره در جستجو و تلاش بوده و لحظه‌ای را بدون یاد پروردگار سپری ننمائی که این مسئله به پیشرفت تو کمک شایانی کرده و تو را بسیار یاری خواهد داد.
نشانۀ خدامحوری
بدان: خداوند یگانۀ بی‌همتا، چون انسانی را هدایت کند، او را در پناه خویش قرار داده و از شرّ شیاطین محفوظ خواهد داشت.
بدان: هر گاه انسانی را مورد ارزیابی قرار می‌دهی، به ظواهر توجّه نکن. انسانها را با قلبشان و با نیّتهایشان و با اعمالشان بسنج.
شرایط اجتماعی و زندگی افراد مختلف با یکدیگر فرق می‌کند. هر انسانی در هر شرایط خاصّی موضع خاصّ خودش را دارد.
بدان: راه هدایت، از راه خودخواهی و خودمحوری جداست. آنگاه که خودمحور باشید، همه چیز را برای خود خواسته و به منافع دیگران بی‌توجّه خواهید بود. ولی توجّه به منافع سایر انسانها و برای آن تلاش و فداکاری کردن، نشانه‌ای از بیرون آمدن از خود و رهایی از منیّت است.
پس اگر با این دید به انسانها بنگری، ارزیابی بهتری خواهی داشت.
راه عشق، راه تلاش است
راه عشق، گستردگی و زیر و بم‌های نهان بسیار دارد.
آنگاه که قدم در راه می‌گذارید و برای رسیدن به جانان از جان مایه می‌گذارید، البتّه در آن تلاش بسیاری لازم و نهفته است.
برای عبور از پهنۀ بیکران راه عشق و گذر از پستی و بلندی‌های آن تلاش برای غلبه بر نفس امّاره، تلاش برای باقی ماندن بر راه و تلاش برای جلوگیری از سقوط کاری است که شما انجام می‌دهید.
آنچه امداد الهی است و پاداش تلاش شماست به مدد دوست انجام می‌پذیرد و شما را ظاهراً در آن نقشی نیست، ولی آن هم پاداش مقاومت و تلاش و نتیجۀ خواستۀ قلبی و درخواست مشتاقانۀ شماست.
راه کمال از خودبینی و خودپرستی و هواپرستی جداست و امداد الهی نتیجۀ تلاش‌های شما بر باقی ماندن بر راه بقاست.
سکوت مطلق
راه رهروی، راه فرارفتن از ذهن و بالا رفتن از زمان و مکان است. هنگامی که خود را اسیر ذهن می‌بینی و نمی‌توانی برای آن چاره‌ای بیابی، بدان: خداوند شما را در سکوت مطلق ملاقات خواهد کرد.
برای دستیابی به این سکوت تلاش کنید. تنها تلاش بی‌وقفه است که می‌تواند شما را از ذهن فراتر برده و به ملاقات دوست نائل شوید.
در بند «خود»
راه رهروی، راه پیوسته رفتن، از راه بازنایستادن و تلاش بی‌وقفه است. برای رسیدن به دوست باید خطر کنی. از «خود» بگذری و هرگز هیچ موجودی را نیازاری.
چنانچه باعث رنجش و آزار انسانی شوی، راه خود را دورتر کرده و از منزل دور خواهی افتاد. برای فدا کردن و فنا کردن خود و رها شدن از منیّتها، چاره‌ای جز احقاق حقّ دیگران و گردن نهادن به فرمان پروردگار نداری. در غیر این صورت خود تو در بند «خود» مانده و مقصد دور و بعید خواهد نمود.
تنهاترین لحظه
آن زمان که خود را تنها احساس می‌کنید، درها را به روی خود بسته و تلاشها را بی‌ثمر می‌انگارید، از لطف حق ناامید گشته و خود را بی‌سرپناه می‌یابید، بدانید: خداوند حامی شماست، همواره با شما بوده و در تنهاترین لحظاتتان شما را تنها نمی‌گذارد، شما را می‌نگرد و مشتاق شنیدن صدای شماست.
بدانید: خداوند هنگامی که انسان را آفرید و او را بر روی زمین قرار داد، رحمانیت خود را بر او جاری نموده و از عشق خود او را بهره‌مند ساخت.
بدانید: راههای رحمت و برکت را خود شما می‌توانید به روی خود باز نموده و از آنها بهره برید. چنانچه بیاموزید، هر پدیده‌ای را به دیدۀ رحمتی از جانب پروردگار بنگرید و در هر اتّفاقی خیر آن را جستجو کنید و همواره به تمامی اتّفاقات و پدیده‌ها، به دیدۀ رحمت و برکت بنگرید و جنبۀ مثبت آن را دریابید، از پدیده‌ها درس گرفته و آن درس را توشۀ فردای خود سازید، آنگاه رحمت و برکت بیشتری را به سوی خود فراخوانده و همواره سپاسگزار خواهید بود.
چرا دوری؟
بدانید: خداوند یکتای بی‌همتا، همواره در کنار شماست. این شمائید که گاه زنگار بر دلهایتان می‌نشیند، قلبتان کدر می‌شود و حضور مقدّسش را درک نمی‌کنید.
چه چیز زنگار بر قلبتان می نشاند؟ آنگاه که زبان به ناراستی می‌گشایید و عدّه‌ای را از خودتان ناامید می‌کنید. هنگامی که دلی را می‌شکنید، وقتی که انسانی را در غم فرو می‌برید، بین خود و خداوند جدایی انداخته و برای برگشتن به جای قبل باید تلاش بسیار کنید.
مرهمی بر زخمها
بیاموزید، همواره رضایت پروردگار را جستجو کنید و چون اقدام به کاری می‌کنید، در هر کاری تنها رضای پروردگار را در نظر گرفته و برای آن تلاش کنید.
بیاموزید، انسانها چون تن واحده بوده و از یکدیگر جدایی ندارند. بیاموزید، رنج دیگر انسانها را رنج خود دانسته و برای یکدیگر چون مرهمی بر زخمهایتان باشید.
شایستگی بخشش
خداوند انسانها را می‌آزماید و آنها را به جهت پایداری بر صراط مستقیم می‌سنجد تا بداند کدامیک از بندگان وی شایستگی بخشش او را دارند.
اگر می‌خواهی شایستگی بخشش خداوند را داشته باشی، باید تلاش کنی که بدون تلاش، هرگز، هیچ پیشرفتی میسّر نمی‌شود و هرگز نخواهی توانست به هدف نهایی خود دست یابی.
اگر در وجودت احساس خلأ می‌کنی، تنها با نشستن و منتظر ماندن به اینکه تو را کمکی از طرف خداوند برسد و خلأ وجودی‌ات را پر کند، به نتیجه‌ای دست نخواهی یافت، بلکه باید خود تو راه پر کردن آن را بیابی و چاره‌ای برای حل مشکل خود پیدا کنی.
بدان که خداوند شایستگی بندگانش را می‌سنجد و سپس به تناسب آنچه لایق آن هستند، به آنان عطا می‌کند.
مراتب عشق نزد پروردگار تو متفاوت است. اگر می‌خواهی به مراتب بالای عشق دست یابی، ظرف وجودی‌ات را بهبود ببخش و با گسترش قلب خود شایستۀ عشق خداوند باش.
خداوند انسانها را در مواقع نیاز حمایت می‌کند و به آنان راه درست را نشان می‌دهد ولی خود شما باید برای رسیدن به مراتب بالای عشق تلاش کرده و شایستگیهای خود را به اثبات برسانید.
ایمان محکم
بی‌اراده‌گی در مسیر سلوک، از عدم اعتقاد و ایمان محکم به راهی منجر می‌شود. اگر با تمام وجود به چیزی ایمان داشته باشی و با تمام قدرت آن را طلب کنی، خواهی توانست برای آن تلاش کرده و برای بدست آوردن آن از هیچ چیزی فروگذار نکنی.
برکت حیات
مرگ انسانها در دست پروردگار است و تنها خداوند از آن آگاه است. این که انسانی بداند کی و چگونه به لقاء پروردگارش خواهد پیوست، نمی‌تواند در زندگی برای وی سودمند باشد. زیرا اطّلاع از لحظۀ مرگ، انسان را از حرکت و امید به فردا باز می‌دارد و او را در اندیشۀ مرگ فرو می‌برد.
اگر تنها به مرگ بیندیشید، از زندگی بهره‌ای نخواهید برد و حیات شما از برکت و تلاش خالی خواهد شد. بهتر آن است که تسلیم پروردگار شده و هر زمان که خداوند مرگ شما را اراده کرد، با آغوش باز و نهایت تسلیم آن را پذیرا باشید. خداوند بر دلها آگاه است.
کندی پیشرفت
بدان و آگاه باش: خداوند یگانۀ بی‌همتا در هر کاری بندگانش را کمک می‌کند. اگر برای نزدیک شدن به خدا تلاش می‌کنید، بدانید که راه صعب و دشواری را در پیش گرفته‌اید.
زیرا باید بر خلاف خواهشهای نفس عمل کرده و به دور از وابستگیها تنها رو به پروردگار آورید. پس برای طیّ این مسیر دشوار به زمان نیاز دارید.
نشیب و فراز
تلاش جهت کسب آگاهی و معرفت، تلاش جهت پرورش و اهداء عشق، تلاش برای آموختن نادانسته‌ها و تلاش برای یافتن، هموار کردن و بردباری در راهی که به آن هدایت می‌شوید، کاری است که شما باید انجام دهید. هدایت از آن خداست. اوست که راه می‌نماید و تا پایان راه حمایت می‌کند ولی پیمودن راه با شماست.
هنگامی که در مسیری قرار می‌گیرید و راهی را برای رسیدن به خدا می‌پیمایید، آن راه پر از فراز و نشیب و ناهمواری است. ناهمواریها برخاسته از خود نفسانی و فرازها ناشی از مدد الهی است ولی شمائید که بایستی بر خود نفسانیتان غلبه کرده و از مدد الهی بهره برید که نیاز به تلاش وافر و پیوسته‌ای دارد.
مسیرهای الی‌الله متعدّد بوده و از راههای بیشماری می‌توان به خدا رسید ولی در همۀ آنها، غلبه بر منیّتها و هوای نفس از مشکل‌ترین ونفس‌گیر‌ترین تلاشها محسوب می‌شود.
خود را به خدا سپارید و رهروی را آغاز کنید که این بهترین طریق زیستن است.
چرا
"ناز‌پرورده تنعّم نبرد راه به دوست،
عاشقی شیوۀ رندان بلاکش باشد" ?
راه عشق، راه بلا و هجران است. آنگاه که بیداری اتّفاق می‌افتد، آنگاه که در‌می‌یابی از کجا آمده‌ای و به کجا باید برگردی، آنگاه که رنج دوری و هجران آزارت می‌دهد و هدفی جز وصل برایت نمی‌ماند، تلاشی جدّی برای بازگشت به خانه آغاز می‌شود.
راه بازگشت پر نشیب و فراز است. طیّ‌طریق، دشوار است. دشواریها از بلاها و امتحانات برمی‌خیزد. امتحانات برای غلبه بر نفس امّاره است. نفس و ذهن، تو را به راحت‌طلبی، تمایلات دنیایی و خودخواهی دعوت می‌کند و تو را برای غلبه بر این تمایلات، با دشواریها مواجه می‌کند. منیّتها تو را به عقب می‌راند و راه بازگشت و غلبه بر آنها همواره دشوار و صعب است.
اراده در طیّ‌طریق نقشی مهم دارد. زیرا هنگامی می‌توانی از هر کدام از منازل و دشواریها عبور کنی که با تصمیم قاطع و جدّی ، در مقابل آنچه تو را سعی در پایین کشیدن دارد، بایستی.
اگر چه بی مدد الهی، هرگز راه به سرمنزل مقصود نخواهی برد ولی تلاش و کوشش تو و همچنین اراده و تصمیم جدّی مبنی بر رسیدن به مقصود، راه را برای امدادهای الهی باز کرده و خواهی توانست، به وصل جانان برسی.