همدلی
از خودت، از خودخواهیهایت چشم بپوش و بندگان خداوند را احترام کن. درسهایت را با عشق و همدلی بده، نه با تنبیه و بددلی.
منزل عشق
در مسیر عشق، پستی و بلندی وجود دارد. در پستیها خود را نبازید و از راه باز نمانید. بلکه همواره رو به سوی جلو حرکت کنید.
هنگامی که به بلندیها میرسید، دچار غرور و نسیان نشوید. بلکه همواره منزلی جلوتر و گامی بلندتر را پیش رو داشته باشید.
در منزل عشق، رهروی پیوسته باش و هرگز از راه باز نمان.
زیردستان
با زیردستانتان چه کنید؟
آنچه مسلّم است با آنها با مهر، خوشرویی و گذشت برخورد کنید. از آنها پرهیز نکنید بلکه آنها را چون خود بینگارید. اگر رمز و رازی دارید، آن را به جا و به موقع عنوان کنید.
همواره بیاموزید، اعتماد کردن به دیگران، به آنها شخصیت و اعتبار میبخشد. پس در اعتماد کردن خیری است. سایۀ مهر خود را بر آنها بگسترید و همواره خدا را مدّنظر داشته باشید.
عبادت و خدمت
بین عبادت و خدمت کدامیک ارجح است؟
هر دو اهمیّت دارند. هیچکدام بر دیگری ارجح نیست. فقط تنظیم زمان آن و نوع کاربرد آن، کاری است که تو باید انجام دهی.
هنگامی که خدمت میکنید، تمام لحظات به یاد خدا بوده و از فرصتهایتان به نحو احسن استفاده نمائید.
نیّت قرب
بدان: راه عشق، راه صبر و انتظار است. با عجله و بدون تفکّر به پیش رفتن، به بنبست منتهی میشود.
بدان که همه چیز در ید قدرت بیانتهای خداوند است. اوست که راه مینماید و اوست که به خود میخواند. پس هراس به دل راه مده و بدون حسرت گذشته به آینده بنگر. از زمان حد اکثر استفاده را ببر تا نهایت پیشرفت را داشته باشی.
هر کجا که هستی، تنها به او بیندیش و تنها برای رضای او و به نیت قرب به او هر عملی را انجام بده که این بهترین طریق وصول به حق است.
بندگان عزیز
بدان و آگاه باش: بندگان خداوند همگی، چه آنها که رو به سوی او دارند و به سوی وی در حرکتند و چه آنها که از خدا غافل گشتهاند، برای او گرامیاند. پس با آنچه برای پروردگارت گرامی است، محترمانه برخورد کن و خود را از آن جدا مپندار.
جدا پنداشتن و برتر دانستن خودت از بندگان عزیز خداوند، تو را به بیراهه افکنده و از مسیر اصلی دور خواهد کرد. بیاموز، همواره عشق را سرلوحۀ عملت قرار داده و همانطور که خداوند عاشق بندگان خویش است، تو نیز آنها را عزیز داشته و گرامی بداری.
فاقد امتیاز معنوی
برتوست، آگاهانه با مسائل برخورد کرده و تنها از زاویۀ دید منگرایانه به آنها ننگری.
بدان: انسانها، پارههای تن یکدیگرند. با پارههای تنتان، چون قسمتی از وجود خودتان برخورد کنید. اگر چیزی را حق خود میدانید، بدون آزار و تنها از زاویۀ کمکرسانی و یاری به یکدیگر آن را مطالبه کنید.
در غیر این صورت، مطالبۀ حق برای شما فاقد امتیاز معنوی بوده و شما را از هدف اصلی دور میکند. برای یاری به یکدیگر پیشقدم شوید و هرگز جز به رضای دوست نیندیشید.
مواهب
موهبتهای پروردگار محدود نیست، بلکه مواهب و بخشش پروردگار بیانتها بوده و در تمام لحظات و همۀ مکانها، بندگانش را در بر میگیرد.
هر چه عشق و شوق و اشتیاق تو بیشتر باشد، مواهب بیشتری نصیب تو خواهد شد. برای افزودن اشتیاقت، بایدهمواره به یاد پروردگار بوده و هرگز لحظهای از او جدا و منفک نباشی.
به نام او، به یاد او و به شوق او، هر کاری را انجام دهی تا آتش اشتیاقت افزون شده و مواهب پروردگارت به سوی تو سرازیر شود.
یاد همیشگی پروردگار
لحظههایت را با ذکر نام مقدّس پروردگار گرامی دار و یاد خداوند را هر لحظه در قلبت زنده نگاه دار.
فرقی نمیکند در آن لحظه کجا هستی و چه میکنی. خداوند شنوا و بیناست. تو را میبیند و صدای تو را میشنود و از قلب تو و از نیّات قلبی تو آگاه است.
آنچه برای رضای حق انجام میدهی با تشویق انسانها ملوّث نکن؛ بلکه تلاش کن تا همۀ کارهایت تنها برای رضای دوست باشد و ریا و خودخواهی و خودنمایی در آن راهی نیابد.
آزادی در انتخاب راه
بدان: خداوند هرگز بندگانش را تنها نمیگذارد، بلکه همواره با آنان بوده و همواره در کار هدایت بندگان خویش است.
بدان: هدایت انسانها آنها را به مسیرهای مختلفی رهنمون میشود. این شما هستید که مسیری را برگزیده و آن را با روحیات خویش سازگار مییابید.
بدان: آنچه میتواند برای تو مفید و سازنده باشد الزاماً برای همه همان راه، راه کمال نیست، بلکه راههای کمال متعدّد بوده و مسیرهای انسانها نیز متفاوت است. پس بر مسیر خودتان پافشاری نکرده و دیگران را برای آن تحت فشار قرار ندهید.
بخشش و عشق
اگر میدانستی در بخشش و عشق چه مزایایی برای تو و برای روح تو وجود دارد و چگونه تو را به ربّ جلیلت نزدیک میکند، همواره دل را به خدا سپرده و هرگز از کدورت، سخنی به زبان نمیآوردی.
بیاموز، همواره ببخشی. از صمیم قلب و با تمام وجود که این بهترین طریق زیستن است.
وسوسۀ نفس
همانا انسان در هنگام وسوسۀ نفس دچار مشکل شده و آنطور که شایسته است، نمیتواند بر نفس خود غلبه کند. چنانچه بیاموزید، نفس را به خدمت کمال آورده و از نفس مرکبی برای وصل دوست بسازید، بهترین طریق زیستن را برگزیدهاید.
اگر توانستهای، تا حدودی به نفست غلبه کنی، پس باید در این طریق مسیر رو به کمال را بپیمایی و از آنچه بین تو و پروردگارت جدایی میاندازد، دوری کنی. در مسیر کمال همواره رو به جلو برو. چشم به آینده داشته باش و هر لحظه را گرامی بدار.
بدان: آنچه بین تو و خدایت فاصله میاندازد، برای تو باعث عقب رفتن و از دست دادن زمان میشود. پس از زمان بیشترین بهره را برده و هر لحظه به خدایت نزدیکتر شو و همواره به یاد داشته باش، نفس خود را به طرق مختلف به تو مینمایاند. از آن پرهیز کن و تنها خدا را در نظر داشته باش که این بهترین طریق وصل دوست است.
بهترین خدمت
رنج انسانها از ناآگاهی آنهاست. بهترین خدمتی که میتوانید به انسانها برای کاهش آلام و رنجهایشان انجام دهید، بالا بردن آگاهیهاست.
اگر بتوانید این کار را به هر طریق ممکن انجام دهید و به انسانها بیاموزید با یکدیگر با عشق و صفا و یکرنگی و صمیمیّت زندگی کنند، بهترین خدمت ممکن را انجام دادهاید.
منازل عشق
منازل عشق، متعدّدند. چون به سوی کمال حرکت میکنید، از منازل بسیاری عبور خواهید کرد. نفسانیات، شما را به مندونالله و خداوند، شما را دعوت به وحدت و کمال میکند. در هر مرحله از زندگی که تعارض میان خود و خدا پیش میآید، شما در آن مرحلۀ خاص، صعود یا سقوط خواهید کرد.
هر حرکتی، هر تصمیمی، هر لحظۀ زندگی میتواند صعود یا سقوط باشد. بسته به اینکه به چه دیدی به آن بنگرید و چگونه با آن برخورد کنید، عشق زمینی نیز چون همۀ مراحل زندگی میتواند پلّهای برای صعود یا مردابی برای سقوط باشد.
اگر بتوانید در وحدت با غیر خود، خدا را بیابید، البتّه گامی به جلو برداشتهاید. ولی اگر از عشق زمینی، برای خود معبودی بسازید و خدا را به فراموشی بسپارید، بسیار متضرّر شدهاید.
یار عاشقان
از عشق غافل مباش که خداوند تنها با عشق بندگانش را میخواند. برای سیر الیالله به یاد داشته باش، همواره راهی را برگزینی که مقصدی روشن و مسیری هموار دارد.
در راه عشق البتّه مخاطراتی پیش میآید. به استقبال خطر برو و در پناه حق پناه گیر. خداوند یار عاشقان است و همواره شما را به خود میخواند.
اگر از صمیم قلب و با نیّت پاک به او رو کنید، هرگز شما را تنها نخواهد گذاشت. به یاد داشته باش: برای سیر الیالله مسیرهای کوتاه و هموار را برگزینی که این برای تو بهتر است.