عشق چیست؟
عشق، راه فناست. راه وصل. راه گذشتن از منازل و پیوستن به معبود است.
چون با عشق قدم برداری، منازل را یک بیک با سرعت طی کرده و آنگاه که با جان جانان یکی شوی، آنچه می‌ماند، تنها عشق است. تنها عشق است که روشنگر است، کارساز است و تنها عشق است که یاریگر و روشنایی‌بخش است.
چون با عشق قدم برداری، راه را بر خود هموار کرده و موانع را به راحتی پشت سر خواهی گذاشت. آنگاه که وسوسۀ شیاطین، عشق را در قلبت کمرنگ می‌کند، به خدا پناه ببر که او بهترین یاری‌دهنده و بهترین پناه‌دهنده است.
از تمرین عشق‌ورزی غافل مباش که برای صعودت بهترین تمرینی است که می‌توانی انجام دهی. برای پرورش عشق در قلبت، هر لحظه و هر کجا که هستی، همۀ انسانها و پدیده‌ها را تنها از دریچۀ چشم عشق ببین و با عشق قضاوت کن که این بهترین طریق زیستن است.
چرا بخشش؟
چرا در خود فرو رفته‌ایم؟ مگر نمی‌دانیم برای پیوستن به پروردگار باید از خودمان رها شویم؟ تا کی می‌خواهیم، خود را محور قرار داده و خدا را فراموش کنیم؟
یک سالک هرگز نمی‌رنجد. عذاب دنیوی ندارد. کدورت نمی‌داند و رنجش نمی‌شناسد. برای سیر و سلوک راه حق از خودت رها شو.
برای اینکه بتوانی زود ببخشی، همواره به یاد داشته باش: خداوند رحمان است و بزرگترین خطاهای شما را تنها با یک توبۀ قلبی و حتّی قبل از آن می‌بخشد.
پس برای خلیفةالله شدن، باید که شما نیز بخشنده بوده و قلبتان را به بخشش عادت دهید تا بتوانید خدا را درک کرده و به او نزدیک شوید.
رنجشها شما را از خداوند بازمی‌دارد و بر قلبتان زنگار می‌نشاند. زنگارها را زدوده و به سوی دوست رو آورید که این برای شما بهتر است، اگر می‌دانستید.
زیباترین حیات
بدان و آگاه باش که خداوند یگانۀ بی‌همتا انسانها را یکسان آفریده است. اگر انسانی را ناهماهنگ یافتی، بدان که خداوند او را هدایت خواهد کرد و به او راه پیوستن به الله را خواهد آموخت.
در میان بندگان خداوند، آنانکه راه خود را زودتر بیابند، قبل از دیگران به سرمنزل مقصود خواهند رسید. آنان منازل را یک بیک با سرعت طی کرده و سرانجام به لقاء پروردگار خواهند پیوست.
ولی آنانکه راه گم کرده‌اند و در بیراهه‌ها سرگردان مانده‌اند، برای رسیدن به سرمنزل مقصود راه دشوار و طولانی‌ای را در پیش خواهند داشت. آنان برای پیوستن به پروردگار و رسیدن به لقاء‌الله منازل را به کندی طی خواهند کرد و راه را به دشواری خواهند پیمود.
در میان بندگان پروردگار آنان که راه را شناخته‌اند و با عشق به پروردگار می‌زیند، در زندگی دنیایی نیز می‌توانند لقاء پروردگار را تجربه کنند و زندگی لذّت‌بخشی را در حیات دنیوی‌شان داشته باشند.
بدان و آگاه باش که زیباترین حیات از آن کسانی است که در همین زندگی به پروردگار خویش می‌پیوندند و حیات جاودانه‌شان را از روی زمین آغاز می‌کنند.
جانشین لایق
وقتی که انسانی را به کمک می‌طلبید، بدانید که او همچون شما دارای خواسته‌ها و نیازهایی است. چنانچه حق او را ادا می‌کنید، لازم است به نیازهای روحی او نیز توجّه داشته باشید.
بدانید که خداوند، انسانها را یکسان آفریده و به همه به دیدۀ یکسانی می‌نگرد. همۀ شما انسانها، از دیدگاه خداوند لایق جانشینی او هستید، پس بایستی با یکدیگر چون تن واحده برخورد کنید.
اگر فردی را مستحق احترام ندانستید، باید او را به دیدۀ یکی از بندگان خدا بنگرید و توجّه داشته باشید که خداوند، همۀ بندگانش را دوست دارد وبرای همۀ شما خیر و نیکی طالب است.
پس در خیر و نیکی بر یکدیگر سبقت جوئید و با نیکی کردن و رفتار درست، برای خود، طریق هدایت بجوئید.
خداوند شما را می‌آزماید. باشد که از آزمون الهی سربلند بیرون آئید.
.
عشق و دلجوئی
آنگاه که اندیشه‌ای را در خود می‌پرورانید، بدانید، خداوند از دلها آگاه است و از کنه اندیشه‌های شما و عمق وجود شما، از خود شما آگاهتر است.
بدانید: خداوند شما را به نیکی و عشق فرمان می‌دهد، پس هر چه شما را از نیکی و عشق جدا می‌کند، برای شما مانع کمال محسوب شده و آنچه شما را بدان نزدیکتر می‌کند، البتّه قدمی به پروردگارتان نزدیکتر خواهد کرد.
هر خطایی که مرتکب شوید، برایتان دوری از پروردگار را به همراه خواهد داشت، مگر اینکه تصمیم به ترک آن گرفته و ازآن دوری جوئید.
هنگامی که در مورد مسئله‌ای اظهار نظر می‌کنید، زبان را به نرمی و مهربانی فرمان دهید و کلمات را با عشق و دلجوئی ادا کنید و بدانید، انسانها با محبّت و عشق آشناترند تا زبان انتقاد و تندی. پس با محبّت و مهربانی آنان را به نیکوئی فرمان دهید که این برای شما بهتر است.
راه فنا
راه کمال، راه از خود گذشتن، خود را فنا کردن، خود را ندیدن و تنها خدا را دیدن است. چون در این مسیر گام بردارید، تنها خدا را خواسته و تنها برای او زندگی می‌کنید. خودخواهیها را کنار گذاشته و دیگرخواهی را بر خودخواهی ترجیح می‌دهید.
اگر این مسیر را برگزینی، چه خواهی کرد؟ آیا دیگران را برای منیّتهایشان، برای خودخواهیهایشان و ناآگاهیهایشان، آزار خواهی داد؟ یا از خود گذشته و تنها به خدا فکر خواهی کرد؟
به انسانها بیاموزید، گذشت را پیشۀ خود سازند. از ناآگاهی یکدیگر سوء‌استفاده نکنند و به یکدیگر در مسیر کمال یاری رسانند.
پذیرای جان
بدان که پروردگارت همواره پاسخگوی نیازهای شماست و از آنچه بدان نیازمندید، آگاه است.
بدان: هنگامی که از پروردگارت درخواستی داری، آن را با قلبت ابراز کن. پروردگار تو احتیاجی به درخواست کلامی ندارد و از قلبهای شما آگاه است و نیاز شما را می‌داند.
هنگامی که مورد لطف و رحمت پروردگارت قرار می‌گیری، آن را با جان و دل پذیرا بوده و برای خود راهنمای حرکت قرار ده تا بتوانی در مسیر حرکت به سوی کمال از آن سود برده و به دیگران نیز سود برسانی.
احساس گناه؟
پشیمانی و احساس گناه مربوط به دلهای ناآگاه است. انسان آگاه به آینده امیدوار است و می‌داند، هر لحظه، لحظۀ آفرینش است.
مهر ورزی
بخشش، می‌تواند برای شما بزرگترین مزیّت در مسیر الی‌الله محسوب شده و با قلبهای پر از مهر و صفا می‌توانید، برای یکدیگر تکیه‌گاه و همراه مطمئنّی باشید.
بدانید: آنچه شما را به پروردگارتان نزدیک می‌کند، مهر‌ورزیدن و صفای باطن بوده و البتّه خلاف آن شما را از مقصد نهایی دور می‌کند.
آنگاه که قلبها را پالایش نموده و زنگار از آن می‌زدایید، برای خود جایگاهی والا در نزد خداوند مهیّا نموده و راهی به سوی دوست خواهید یافت.
موهبت کمال
رهروی به آن نیست که خود را جدا از دیگران پنداشته و برای خود مرتبۀ بالایی قائل شوید.
بدانید: خداوند انسانها را یکسان آفرید و به آنها موهبتهای یکسانی عطا فرمود پس هر که خود را از دیگران جدا پنداشته و خود را والاتر از دیگر انسانها بپندارد، بی‌شک گامی به عقب برداشته است.
چون انسانی را زیر دست خود می‌بینید و خود را بالاتر از او تصوّر می‌کنید، به او ستم روا داشته و ارزشهایش را نادیده می‌انگارید.
بدانید: برای دست‌یافتن به ذات یگانۀ هستی بایستی به انسانها به دیدۀ عشق و وحدت بنگرید. در غیر این صورت چگونه خواهید توانست از موهبت کمال بهره‌مند شوید.
بدانید: انسانها پاره‌های تن یکدیگرند. با پاره‌های تن خود دوستانه رفتار کنید و از قضاوت بیهوده بپرهیزید. اگر این مطلب را دریابید، بیشتر مسیر را پیموده‌اید.
حقیقت واحد
بدان و آگاه باش: انسانها، چون پاره‌های جدامانده از یک حقیقت واحد هستند. رنج هر انسانی، تو را نیز تحت‌تأثیر قرار داده و شادی انسانها، دل دیگران را نیز شاد خواهد کرد.
بیاموزید: یکدیگر را چون پاره‌ای از وجود خودتان دیده و برای هم، پشتیبان و دوست باشید. خداوند شما را به واسطۀ گذشتها و ازخودگذشتگیها، پاداش نیک خواهد داد.
آنگاه که انسانی به تو نیازمند است، او را هرگز از خود مران زیرا خطاها قابل چشم‌پوشی هستند.
بیاموزید: مسائل را از طریق درست آن حل کرده و برای هم دوست و راهنما باشید.
راههای بیشمار
بدان و آگاه باش: انسانها دو دسته‌اند. دسته‌ای که هرگز جز خودشان، کسی را لایق رهبری و پیروی از او نمی‌دانند و دستۀ دوّم کسانی هستند که می‌توانند به سایر انسانها اعتماد کرده و از آنان پیروی نمایند.
برای دستۀ دوّم راهکارهای زیادی هست و از راههای متعدّد می‌توانند، راه خویش را بیابند. ولی دستۀ اوّل جز به عقل خودشان به هیچ چیز دیگری متّکی نبوده و برای هم‌سویی با پروردگار ، راه دشوار و مشکلی در پیش دارند.
آنها که نمی‌توانند، راهی به سوی پروردگار بیابند، یا در ضلالت و گمراهی باقی می‌مانند و یا خداوند آنها را قرین رحمت ساخته و بالاجبار به سوی پروردگارشان سوق داده می‌شوند.
آنها که نتوانسته‌اند، خود، راه خویش را بیابند، ناچارند از راههای دشوارتر و صعب‌تری مسیر را طی کنند و در غیر این صورت ، در ضلالت و گمراهی اسیر باقی خواهند ماند.
بیاموزید: همواره جستجوگر راه خویش بوده و قبل از اینکه راههای دشوار برای شما گشوده شوند، مسیر کمال را با میل باطنی خویش برگزیده و درنتیجه از رحمت و برکت و هدایت پروردگار بهره‌مند شوید.
بار منیّت
اگر درک کنی، آنچه انجام می‌دهی و بر زبان می‌رانی، راهی است به سوی پروردگار، در این صورت اگر آن را با اخلاص وعشق و با نیّت تقرّب انجام دهی، البتّه تو را از آن نصیبی است.
نیّتهای شما بر هر چیز مقدّم است. قبل از شروع هر کاری نیّت خود را بسنج. اگر تنها رضایت پروردگار در آن است، البتّه تو را هدایت خواهد کرد ولی اگر نیّت، به قصد جدا شدن و تنهایی و سبقت گرفتن بر سایر انسانهاست، برای تو نتیجۀ عکس داشته و بار منیّتی را بر دوش تو خواهد نهاد.
نهایت تسلیم
آنگاه که خود را به خدا می‌سپاری، بی‌شک او بهترین راهنما و بهترین کارگزار است. دلت را به خدا بسپار.
هنگامی که خود را به خدا وامی‌گذاری، آنگاه که «من» را در رابطه‌ها و در سرنوشتها حذف می‌کنی، هنگامی که در نهایت تسلیم، آینده را به دست خدا می‌سپاری، بهترین نتایج نصیب تو خواهد شد.
می‌توانی دعا کنی. می‌توانی خواسته‌ات را ابراز کنی ولی چون خیر را به خدا بسپاری، همه چیز به بهترین وجه روبراه خواهد شد.
شادی پروردگار
چنانچه بیاموزی، هر گاه خود را با خداوند بیگانه احساس می‌کنی، از همۀ راهکارها برای نزدیک شدن به ذات مقدّسش استفاده کرده و حجابها را از میان برداری، بهترین راه زیستن را برگزیده‌ای.
بدان شادی و نشاط واقعی در وصل و نزدیکی به پروردگار است.
پس هر گاه خود را در محاصرۀ غم احساس می‌کنی، حجابها را از میان بردار. غمها را به دور افکن. خود را به هر طریق ممکن به سرای دوست برسان و بدان که شادی پروردگار در شادی بندگان اوست.
پس دلها را شاد کنید تا به آن شادی بی‌پایان دست یابید.